خبرنگار، قلم‌‌نگار امین و حفیظ

به گزارش پیک نکا، ایمان حبیبی| قلم در نظر بزرگان و خواص هر جامعه، اکسیری شفابخش برای افزایش ظرفیت وجودی فهم و آگاهی جان‌های پاک و عقول معرفت‌جوست که همواره بشر را برای دست‌یابی به حقایق وجودی عالم یاری‌گر بوده است.

ارزش و جایگاه قلم به اندازه‌ای گوهرانه تعبیر می‌شود که مصداق قسم خالق هستی قرار گرفته تا تراز آشکاری برای سنجش حق از باطل در زمینه آنچه قرار است با فرمان گرفتن از  عقل و تحرک انگشتان بر صفحه کاغذی یا مجازی ثبت شود، قرار گیرد.
اما همین قلم می‌تواند راه را هم به حقیقت نشان دهد و هم ذهن جویای حقیقت را به بیراهه و ناکجاآباد لم‌یزرع از هرگونه روشنی و صداقت راهنما شده تا در نهایت محصولی جز گمراهی و افتادن به ورطه باطل‌افزایی نداشته باشد.

قلم، روزگاری در قامت پَرِ رنگ گرفته از جوهر کاتبان نمود می‌یافت و امروز باوجود حفظ اصالت دیرین خود، اَشکال تازه‌ای را به خود دیده به شکلی که حرکت انگشتان همچنان می‌نویسد اما شاید دیگر در ظاهر نیازی به قلم به دست شدن نباشد و این همان پیشرفت تکنولوژی و کارآمدی فضای مجازی امروز است.

از این رو در تمام مکاتب الهی قلم و آنچه می‌نگارد مهم است؛ چرا که قرار است مزرعه حقیقت‌طلب و باطل‌ستیز مردم را سیراب کند و اگر این تراوشات از ذهن بیمار یا بی‌تفاوت نسبت به سرنوشت جامعه بشری نشأت گرفته باشد اسباب گمراهی را فراهم آورده و عنصر هدایت که سرلوحه ارسال رسل و ائمه هدی بوده را خدشه‌دار خواهد ساخت.

بنابراین قلم و آنچه می‌نویسد همواره مهم بوده، هست و خواهد بود اما به شرط آنکه در مسیر حقیقت، عدالت و صداقت بر صفحات به حرکت در آید تا جان‌های خفته را بیدار و بیداران را سلامت و نشاط بیش از پیش بخشد.

در میان انواع عرصه‌های قلم‌افزایی بدون شک رسانه و خبرنگار از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است چراکه در متن جامعه، از جامعه و برای بهبود شرایط جامعه می‌نویسد و در کنار وظیفه خطیر آگاهی‌بخشی به افکار عمومی برای رشد و پویایی جامعه تلاش می‌کند.

رسانه که روزی تنها مطبوعات را شامل می‌شد، امروز فضای مجازی را به عنوان یک جهان عمیق از اطلاعات و فرصتی شگرف برای رشد خود می‌بیند پس سقف محدودیت را شکافته و در فضای سایبر در قالب خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری همراه با شبکه‌های اجتماعی انس ویژه‌ای با ذهن و قلب مخاطب یافته است.

رسانه‌ها از منظر امامین انقلاب
در قاموس رهبران انقلاب اسلامی نیز برای انواع رسانه‌ها در گذر زمان ارزش کم‌نظیری بیان شده و همواره در مدت بیش از ۴۰ سال عمر انقلاب اسلامی مردم ایران، رسانه از اهمیت بسزایی برخوردار بوده است.
به عنوان مثال بنیانگذار انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره) در دی‌ماه سال ۱۳۵۹ در جمع اعضای یکی از مطبوعات آن زمان می‌فرمایند: “…وظیفه داریم ما، یک وظیفه اسلامی، یک وظیفه انسانی داریم که آن چیزهایی که در این جمهوری شده است بگوییم و برسانیم به مردم. انتقاد هم داریم البته که کوتاهی شده است، آنها هم باید نوشته بشود. نمی گوییم آن را ننویسند، آن را هم بنویسند، اما انتقاد، غیر غرض وَرزی است. یک قلم است که می خواهد یک مسئله ای که فرض کنید کوچک است بزرگش کند و چند مقابلش کند. تیتر بزرگ بنویسد و بعدش هم حرفهایی که هر چی دلش می خواهد بنویسد. گاهی هم تیترها مناسب با خود موضوع نیست. این را از جای دیگر پیدا کردند. اینجا زیرش چیز دیگر نوشتند. خوب، آن غرض ورزی است. یک وقت یک قلمی است که می خواهد اصلاح کند جامعه را، هم خوبش را می گوید، هم آنهایی را که ناقص است. اما به طور موعظه، نه بطور انتقاد غرض آلود، نه به طور تضعیف. مسائل را دو جور ممکن است بگوید؛ یک مسائلی است که یک استاد شریف برای بچه ها می گوید و بچه هایی که انحراف دارند، این استاد شریف می خواهد اینها را از انحراف بیرون بیاورد. نصیحتشان می کند. با زبان ملایم به آنها می فهماند. یک استادی هم داریم که می خواهد ضربه بزند. با ضربه می خواهد اینها را اذیت کند. اینها دو جور فرض است، دو جور قلم است، دو جور گفتار است، دو جور نوشتن است…”

این سخنان نشان می‌دهد وظیفه ذاتی رسانه و یکی از ابزارهای آگاهی‌بخشی، نقد منصفانه و غیر مغرضانه است تا در نهایت به یک اتفاق مثبت برای بهبود وضع نامطلوب موجود به شرایط مطلوب مورد نظر نظام و مردم منجر شود.

در همین راستا رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مد ظله‌العالی) نیز در دفعات گوناگون ارزش رسانه را گوشزد کرده‌اند به عنوان مثال در دیدار با دانشجویان دانشگاه امیرکبیر در اسفندماه سال ۱۳۷۹ در پاسخ به این سوال که نظر شما درباره‏ نشریات و مطبوعات چیست و آیا نحوه برخورد قضائی را تأیید می‏‌کنید؟ می‌فرمایند: « این سؤال را خیلی از من می‏‌پرسند. پاسخ من این است. من مطبوعات را یک پدیده‏ ضروری، لازم و اجتناب‏‌ناپذیر برای جامعه خودمان و هر جامعه‏‌ای که بخواهد خوب زندگی کند، می‏‌دانم.

برای مطبوعات هم سه وظیفه عمده قائلم: وظیفه‏ نقد و نظارت، وظیفه اطّلاع‌‏رسانی صادقانه و شفّاف، وظیفه طرح و تبادل آراء و افکار در جامعه. معتقدم که آزادی قلم و بیان، حقِّ مسلّم مردم و مطبوعات است. در این هم هیچ تردیدی ندارم و این جزو اصول مصرّحه قانون اساسی است.

معتقدم اگر جامعه‌‏ای مطبوعات آزاد و دارای رشد و قلم های آزاد و فهمیده را از دست بدهد، خیلی چیزهای دیگر را هم از دست خواهد داد. وجود مطبوعات آزاد، یکی از نشانه‌‏های رشد یک ملت و حقیقتاً خودش هم مایه رشد است؛ یعنی از یک طرف رشد و آزادگی ملت، آن را به وجود می‌‏آورد؛ از طرف دیگر، آن هم به نوبه خود می‌‏تواند رشد ملت را افزایش دهد.

البته معتقدم در کنار این ارزش، ارزش ها و حقایق دیگری هم وجود دارد که با آزادی مطبوعات و آزادی قلم، آن ارزش ها نباید پامال شود. هنر بزرگ این است که فردی بتواند هم آزادی را حفظ کند، هم حقیقت را درک کند، هم مطبوعات آزاد داشته باشد، هم آن آسیب‌ها دامن او را نگیرد. باید این‏گونه مشی کرد…».
بنابراین بدین سان می‌توان نتیجه‌گیری کرد که نقد و نظارت، اطّلاع‏رسانی و طرح و تبادل آراء و افکار در جامعه از وظایف ذاتی رسانه ‌است که اگر صورت نپذیرد در واقع رسانه به آنچه در ذات باید بدان عمل می‌کرده پشت پا زده و باید در پیشگاه الهی پاسخگو باشد.
اما متأسفانه بخشی از افکار عمومی را مسئولانی تشکیل می‌دهند که از میان این همه وظایف خطیر، تنها به اطلاع‌رسانی عملکردشان توسط رسانه‌ها علاقه‌مند بوده و اعتقادی به وظیفه ذاتی نقد و نظارت یا تبادل آراء و افکار از سوی رسانه‌ها ندارند چرا که ترس از دست دادن جایگاه اجازه پذیرش انتقادات را به آنان نمی‌دهد.
درحالی که کلمه مسئول در ذات خود مورد سوال قرار گرفتن را نهادینه دارد و طبق فرمایش رهبر معظم انقلاب رسانه یکی از ارکان نقد، نظارت و سوال کننده به شمار می‌آید اما بستن دهان منتقدان تبدیل به یک مشی غلط رضاخانی برای برخی از مسئولان شده است.