به گزارش پیک نکا، فرهنگ عمومی نخستین بخش یک جامعه است، بخشی از این فرهنگ با حضور در جوامع قابل مشاهده بوده و بخشی دیگر به‌طور غیرمستقیم در رفتارهای فردی پدیدار می‌شود. پوشش ظاهری افراد به‌راحتی قابل درک است اما مباحث اخلاقی را باید در رفتار و کردار مشاهده کرد.
کارکردمثبت و منفی شورای فرهنگ عمومی در جامعه را می‌توان در نوع رفتار ظاهری و اجتماعی افراد یک جامعه مورد بررسی قرار دارد. در این گزارش تلاش داریم، کارکردهای شورای فرهنگی عمومی با آنچه را که باید باشد و آنچه را که هست، از زبان تعدادی از نخبگان فرهنگی این استان مورد بررسی قرار دهیم.
کوروش نوذری رئیس دانشگاه مازندران در ارتباط با نیازهای فرهنگی استان اظهار کرد: فرهنگ بن مایه زندگی اجتماعی و دانشگاهی است.
وی تصریح کرد: عدالت، صداقت، عقلانیت، مجاهدت بی‌امان و نستوهانه در خدمت به مردم، حریت، شرافت، احترام، پرهیز از دروغ‌گویی و چندرنگی، ایثار، عشق و اخلاص اجتماعی برخی از عناصر سازنده فرهنگ محسوب می شوند.
رئیس دانشگاه مازندران اضافه کرد: قابل استدلال و استناد است که هر جامعه و دانشگاهی، اگر عالمان، حاکمان و مدیرانش برخوردار از این ویژگی‌های فرهنگی ائمه اظهار(ع) باشند و مردم در عمل و سیره آنها این فضیلت‌ها را لمس کنند، چنین جامعه و دانشگاهی فرایند توسعه و تعالی را طی کرده و به صلاح و رستگاری واقعی می‌رسد.
نوذری در ارتباط با نیازهای فرهنگی مازندران گفت: ما به استان علوی و دیار علویان معروفیم و در بسیاری از امور مثبت و افتخارآفرین مانند ایثارگری، حضور در جبهه‌ها و دوران دفاع مقدس، مشارکت شجاعانه و مؤثر در دفاع از حرم و اهدای شهدای مدافع حرم، اهدای خون (مقام دوم کشوری در یک‌سال گذشته)، حجم بسیار بالای کمک‌های خیرخواهانه در حوادث و رویدادهای طبیعی پیشتازیم و افتخار به برخورداری لشکر ۲۵ کربلا هستیم.
رئیس دانشگاه مازندران خاطر نشان کرد:در آسمان پرستاره این استان، تشعشع نورانیت مشاهیر و عالمان کثیر و بسیار درخشانی را می‌توان نام برد که از افتخارات ماندگار ملی و بین‌المللی محسوب می‌شوند.
وی اضافه کرد: اما در کنار چنین امور نورانی و مباهات آمیزی، چالش بزرگ فرهنگی در مازندران مانند قبیله‌گرایی، محلی‌گرایی، زیرآب‌زنی، حسادت‌ورزی،کینه‌توزی،عدم هم‌افزایی (فکری، توانی، مدیریتی و نخبگانی) و عدم تکریم و احترام و یا حداقل کم‌احترامی به نخبگان دانا و توانای دلسوز خادم مازندرانی است.
رئیس دانشگاه مازندران اضافه کرد: ما سخت به رفتن به سمت وحدت، همدلی، هم‌افزایی و تکریم نخبگان مازندرانی عاشق و خادم نیازمندیم.
وی یادآور شد: در استان مازندران باید تلاش کنیم که از قبیله‌گرایی، منفعت‌گرایی محلی و شهری، تحقیر و توبیخ و فراردهی نخبگان خوب و دوستدار مردم و عزت مازندران دور شویم.
نوذری اضافه کرد: نگاه و رفتار کمک‌کننده به هم داشته باشیم، اگر نمی‌توانیم و یا نمی‌خواهیم به یکدیگر کمک کنیم، لااقل مشکلی بر مشکلات استان مازندران اضافه نکنیم.
وی با اعلام اینکه نیاز فرهنگی و اجتماعی اساسی ما در مازندران این است که مردم ما در استان در عمل و در رفتار حاکمان، مدیران، نمایندگان، قضات، دانشگاهیان، علما، مسؤولان و اصحاب رسانه اخلاق و رفتارهای نبوی و علوی را ببینند و حس کنند.
رئیس دانشگاه مازندران یادآور شد: مردم باید در رفتار مسؤولان استانی، عدالت، صداقت، شرافتمندی، احساس مسؤولیت اجتماعی، محبت، به فکر مردم و مستضعفین بودن، دردمندی، تسهیل امور مردم و کار راه انداختن، اخلاص، ایثار و عشق اجتماعی را ببینند و حس کنند.
وی اضافه کرد: پارتی‌بازی، منفعت‌طلبی، جناح‌زدگی و بومی‌گرایی از چالش‌های جدی در استان است که نیاز داریم این مباحث به‌صورت جدی و اساسی کار شود.
رئیس دانشگاه مازندران خاطرنشان کرد: ما برای عبور از این چالش‌ها و در جهت توسعه همه‌جانبه استان مازندران و حتی کشور به پرتوافکنی رویکرد و منش و مدیریت جهادی و جبهه‌ای و جوان‌مدار در نگاه و رفتار حاکمان، مدیران، نمایندگان، قضات، دانشگاهیان، علما و مسؤولان، اصحاب رسانه و دیگر صاحب‌منسبان و موقعیت‌داران این استان نیازمندیم.
وی اضافه کرد: ما به قوی شدن و قوی ساختن حاکمان، مدیران، نمایندگان، قضات، دانشگاهیان، علما و مسؤولان و اصحاب رسانه و دیگر موقعیت‌داران این استان هم در بعد دانایی و توانایی و تجربه و هم از جهت تقوی و نظم علوی نیازمندیم و در همین راستا، علاوه بر قوی شدن و قوی ساختن واحدها و موقعیت‌های بیان شده، یکی شدن و همراهی، حمایت، هم‌افزایی در فرماندهی و مدیریت اجرایی استان در ابعاد دانشگاهی، اجرایی، نمایندگی، رسانه‌ای و قضایی بسیار اثرگذار است.
نوذری یادآور شد: نیاز است حاکمان، مدیران، نمایندگان، قضات، دانشگاهیان، علما و مسؤولان و … این استان در باور و عمل خویش نشان دهند که مدیون مردم و شهدا بوده و بپذیرند که نتوانستند حق واقعی شهدا را ادا کنند و همیشه و در همه حال این احساس دین را به آنها داشته باشند و مردم در عمل آنها، این را حس کنند.
رئیس دانشگاه مازندران اضافه کرد: دفاع از حق و حقوق مردم مازندران یک نیاز فرهنگی بسیار بزرگ و دارای ضرورت حیاتی امروز است.
وی با اعلام اینکه مازندران برای همه ایران است، گفت: این استان میزبان میلیون‌ها مهمان از دیگر استان‌ها است، زیرساخت ها و امکانات استان نیز نیاز است با نگاه ملی ارتقا یابد تا کفاف نیازمندی‌های مهمان‌ها از گوشه و کنار کشور را بدهد نه اینکه ورود مهمانان به‌دلیل فقدان زیرساخت‌ها سبب زحمت مازندرانی‌ها و افراد مقیم این استان شود.
رئیس دانشگاه مازندران خاطرنشان کرد: این مهم نیاز است در مراجع ذیصلاحی مانند مجلس شورای اسلامی و هیأت دولت به خوبی دیده شود و در عمل به آبادانی این استان و بالا بردن توان تأمین نیازهای مسافران این استان همت گماشته شود.
وی اضافه کرد: مردم مازندران نیاز است در این مهم مورد احترام واقع شوند، عزت و عظمت مازندران و مازندرانی‌ها لازم است حفظ شود و حتی تعالی داده شود.
نوذری با اعلام اینکه مازندران نعمت و بهشت ایران است، افزود: نباید آن را تبدیل به بیابان لم‌یزرع کرد و جلوی تخریب محیط زیست این استان گرفته شود و برای حفظ و حراست جنگل زمینه تخریب آن را مسدود کرد، نباید از ساحل دریای زیبایش و کوه‌های نعمت آفرینش سوء استفاده کرد و آنها را به ویرانه تبدیل کرد.
رئیس دانشگاه مازندران اضافه کرد: عدم سوء استفاده از معادن، جلوگیری از گسترش قارچ‌گونه مراکز آموزش عالی از مباحثی است که باید به‌صورت جدی به آن توجه و این اعلام خطرها را جدی بگیریم.
وی با اعلام اینکه غفلت‌ها و رفتارهای ناپسند دیگر باید پایان یابد، افزود: همه ما وظیفه داریم به اینکه اگر به حفظ این نعمت‌ها کمک نمی‌کنیم، حداقل در جهت نابودسازی آنها گام برنداریم.
نوذری اضافه کرد: وظیفه داریم خادمان را حمایت و ناقضان حقوق اجتماعی را مورد سوال و تحت فشار قرار دهیم و در انجام این مهم جدی بوده و یار و یاور هم باشیم.
صادقعلی رنجبر عضو هیأت علمی دانشگاه مازندران و استاد دانشگاه در ارتباط با نیازهای فرهنگی مازندران، اظهار کرد: اگر بخواهیم بحث فرهنگی را جامع‌تر تحلیل کنیم همان تعبیر مقام معظم رهبری که فرهنگ مانند هواست را می‌توانیم به‌کار بریم، فرهنگ در کنار همه مسائل باید دیده شود، مثلاً اگر بخواهیم بحث اقتصاد را مطرح کنیم، خود اقتصاد یک ابعاد فرهنگی دارد مثل فرهنگ مصرف، مثلا فرهنگ بهداشت که الان مشکل اساسی ما این است که در رعایت توصیه‌ها لنگ می‌زنیم یعنی باورپذیری ما کم است.
وی افزود: در بحث آزادی فرهنگ استفاده درست از آن را نداریم و می‌بینیم که با یک افراط به مرز بی‌بند و باری می‌رسیم مثلاً در بحث فرهنگ استفاده، اسراف داریم در دنیا در بحث مصرف در برخی موراد رکورددار هستیم، فرهنگ ابعاد وسیعی دارد بحث اخلاق هم بعد دیگری است، از توانایی‌های هنری در جهت تعالی رفتاری یک جامعه استفاده نمی‌شود افزایش تقلید از غرب و افزایش تسلیم در مقابل بیگانه در برخی موارد حتی پرچمداران ما هم فقر فرهنگی دارند و این خیلی مهم است بیگانه‌گرایی و از خود بیگانگی و خود گریزی در جاهای مختلف دیده می‌شود.
این استاد دانشگاه بیان کرد: فرهنگ رفتاری در هر دوره سنی دچار آسیب است در بحث فرهنگ عمومی بیش از ۱۵۰ آسیب فرهنگی در جامعه وجود دارد، فرهنگ تفریح، دروغ، فساد، و این‌ها پذیرش‌های غلط فرهنگی در دوره های سنی مختلف است، نهادهای فرهنگی بررسی زمینهای ندارند به کلی‌گویی و رفع تکلیف اکتفا می‌کنند و این مسائل را ریشه یابی نمی‌کنند.
رنجبر ادامه داد: مثلا تقویت خودباوری یکی از راهکارهای جدی است و تا زمانی که خود را باور نکنیم و زاویه نگاه به سمت سرمایه‌ها نباشد، مشکل داریم مانند همین جوان‌گرایی که عدم توجه به جوان انحراف فرهنگی می‌آورد، مقاومت پیرترها برای استمرار و استقرار در قدرت و مسؤولیت، باعث بیکاری جوان‌ها می‌شود که فسادخیز است.
* ضعف فرهنگی به‌صورت جدی در جامعه دیده می‌شود
وی بیان کرد: ضعف فرهنگی در جاهای مختلف دیده می‌شود، چرا اختلاس زیاد شده چون فرهنگ زندگی را تزریق نکرده‌ایم چون مرزبندی‌ها را تبلیغ نکردیم، آرمان‌ها غلط تعبیر شدند و ارزش‌ها جابه‌جا شدند، فرهنگ به‌کارگیری درست افراد جامعه به‌درست انجام نشده، برای تضعیف هم کار می‌کنیم اما برای تقویت یکدیگر کاری نمی‌کنیم، فرهنگ تربیت فرزند که برای این امر آموزشی داده نشده، آمار بالای طلاق نشان از این است که فرهنگ زیست مشترک تبیلغ نشده و هر کس بر اساس برداشت‌های خود به شریک زندگی خود نگاه می‌کند.
این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: باید فرهنگ آشنایی حقوقی، فردی، اجتماعی و شهروندی را در جامعه تبلیغ کنیم، سواد فرهنگی جامعه ما پایین است، سواد رسانه‌ای نداریم می‌بینیم که فرد از کمترین فضا بیشترین سوءاستفاده را می‌کند، قلم‌های افسارگسیخته دارد وارد این عرصه می‌شود که خیلی راحت سوابق و تاریخ مثبت یک کشور را قلع و قمع می‌کنند و در زمین دشمن بازی می‌کنند چون بار فرهنگی ضعیف است، البته فرهنگ سیاسی ما هم ضعیف است.
رنجبر بیان کرد: مازندران در عرصه گردشگری در استقبال و اداره گردشگر مشکل دارد، چرا ما آنقدر از گردشگران تاثیرپذیری منفی داریم، این امر از خودباختگی است اگر ما به فرهنگ عالی رسیده باشیم تسلط و اعتماد به نفس وصف‌ناشدنی داریم و خیلی راحت بر باورهای خود ایستادگی می‌کنیم.
وی افزود: فرهنگ می‌تواند موجب حفظ خانواده شود موجب حفظ اعتقادات، آرمان‌ها و ارزش‌ها، تاریخ و جغرافیا شود، متاسفانه در جنگ نرم اولین هدفی که تسخیر می‌شود فرهنگ جامعه است افکار و باورها تسخیر می‌شود و ما شاهد تسلیم شدن اشخاص جدید و افراد خود باخته نسبت به هرگونه القا بیگانگان هستیم، این اتفاق نمی‌افتد مگر نهادهای فرهنگی و آموزشی ما بازنگری مجدد در نظام آموزشی ما ایجاد کنند.
این مدرس دانشگاه یادآور شد: بحث وطن‌گریزی، دین‌گریزی حاکمیت‌گریزی در ادبیات برخی افراد مشاهده می‌شود که در مقابل نگاه و تصحیح روند فکری این افراد چه باید کنیم، حتماً باید شورای سیاستگذاری فرهنگی تحت عنوان شورای عالی انقلاب فرهنگی از حالت ستادی خارج و به هسته‌های عملیاتی، اتاق‌های اندیشه‌ورز تشکیل دهد، مورد به مورد موضوع به موضوع دانشگاه، صدا و سیما، ارشاد، آموزش و پرورش، سیاستگذاری مشخص بگذارد، توسعه فرهنگی زمانی ارزش دارد که ما آن را در جامعه ببینیم نه اینکه هر روز شاهد افتضاح و انحراف فرهنگی باشیم در زمینه‌های حجاب، باورهای دینی، ملی، اخلاقی و انسانی باشیم. خیلی بد است که شاهد گسست باشیم شکاف طبقاتی اتحاد را از بین می‌برد و بعد ارتباط از بین می‌رود و جامعه ملک طوایفی می‌شود که شاهد یک جامعه جزیره‌ای خواهیم شد و اتحاد و وحدت خود را از دست‌می دهد.
ایرج نیازآذری فعال فرهنگی مازندران گفت: مهم‌ترین نیازهای فرهنگی استان درونی کردن سنت‌های بومی و محلی فراموش شده که موجب انسجام بین خانواده‌ها، مردم و جامعه می‌شد.
وی افزود: موضوع بعد توجه به کانون‌های فرهنگی هنری، نهادها و هیات‌های مذهبی است که از لحاظ سازمان‌دهی‌های فرهنگی فعال هستند و از ظرفیت آنها استفاده شود.
این فعال فرهنگی بیان کرد: از ابتکارات روز فناوری و فضای مجازی ستفاده شود و به اشتراک گذاشته شود که تلفیقی بین سنت و مدرنیته و استفاده از ظرفیت‌های بومی و محلی است.
* فضای گفتمانی در مازندران شکل بگیرد
نیازآذری در ارتباط با جلسات شورای فرهنگ عمومی استان تصریح کرد: فرهنگ دستورپذیر نیست که شورایی بنشیند و بگوید این فعالیت انجام شود یا نشود، فعالان حوزه فرهنگی به‌ویژه فعالان حوزه اندیشه باید فضای بسط و نشر آثار خود را داشته باشند تا فضای گفتمان شکل بگیرد.
وی ادامه داد: شورای فرهنگ عمومی بیشتر می‌تواند سیاست‌گذار باشد تا مجری؛ یعنی این برنامه‌های عملیاتی را خود نهادهای فرهنگی در سطح استان باید عهده‌دار شوند.
این فعال فرهنگی با اعلام اینکه انتظار برنامه‌های فرهنگی را نمی‌توان از شورای فرهنگ عمومی داشت، اظهار کرد: الان تعداد زیادی سازمان هستند که کارکرد اجرایی ندارد و بیشتر کارکرد سیاستگذاری دارند.
وی در پاسخ سوال خبرنگار فارس مبنی بر ارزیابی ورودی مباحث به شورای فرهنگ عمومی که اداره‌کل ارشاد دبیری آن را عهده‌دار است، گفت: با توجه به اینکه فرهنگ کار گروهی عمدتاً در کشور ما ضعیف است دستگاه‌های فرهنگی عمدتاً از دبیرخانه تبعیت نمی‌کنند، هر سازمانی میل دارد براساس سیاست خود پیش رود و این یکی از اشکالات است.
سیدعلی سلیلی کارشناسی سیاسی و اجتماعی در گفت‌وگو با فارس، اظهار کرد: برای تبیین گام دوم انقلاب اسلامی نیازمند بومی‌سازی این منشور هستیم و نسخه‌ای که مقام معظم رهبری در هفت گام برای تداوم انقلاب پیچیده باید در هر استان اجرایی شود که لازمه آن تهیه یک اطلس جامع برای موضوعات مختلف استان است.
وی افزود: از آنجا که تاریخ استان مازندران ظرفیت تمدن‌سازی را به ما نشان می‌دهد پس می‌توانیم از نظر شاخص‌های فرهنگی و اجتماعی با مبنا قرار دادن این غنای فرهنگی و بیانیه پیشرفت داشته باشیم که البته لازم است برای شناسایی تمدن مازندران به جوانان گام برداریم.
سلیلی عنوان کرد: استان مازندران به‌واسطه دو ظرفیت بزرگ خدادای، شامل ۳۲۰ کیلومتر ساحل و بیش از یک میلیون هکتار جنگل، می‌تواند در بخش گردشگری مبتنی بر اسلام، حرفی برای گفتن داشته باشد و یک قطب اکوتوریسم اسلامی باشد ولی متأسفانه اینطور نیست، که باید رسانه‌ها و نمایندگان مجلس انقلابی ورود پیدا کنند، ما متولی ثابت نداریم، باید سازمان فرهنگی متولی جنگل و دریا ایجاد کنیم.
این فعال سیاسی با اشاره به اینکه مازندران از بیکارترین استان‌ها است، گفت: بیکاری یک معضل جدی است، در بحث کشاورزی ما در سی محصول مختلف در کشور اول هستیم ولی به بهانه محیط زیست صنایع سنگین مستقر نمی‌شود باید با رفع موانع، صنایع تبدیلی با آلودگی کم را جایگزین کنیم.
این کارشناس اجتماعی معضل اقتصادی مازندران را به‌دلیل عدم مطالبه‌گری جدی رسانه‌ها دانست و گفت: این هم ماجرای غم‌انگیز دیگری است، به‌عنوان مثال بعد از سند خسارت‌آفرین و سیاه برجام چندین گروه اقتصادی از حوزه دریای خزر با ورود به مازندران و شو آف دولت، حتی یک کیلو پرتقال از ما نخریدند و دریغ از مطالبه‌گری رسانه‌ها!
وی در پاسخ به این سؤال که شورای فرهنگی عمومی استان مازندران چه کارکردی در این بخش‌ها داشت، بیان کرد: به‌دلیل عدم باور متولیان دستگاه‌های اجرایی به این شورا به جلسات تشریفاتی تبدیل شده است.
سلیلی متذکر شد که شورای فرهنگ عمومی فقط سیاسی و متشکل از مدیران نباشد، باید متشکل از اعضای حقیقی و حقوقی حول محوریت حضرت آیت‌الله لائینی در این شورا حاضر باشند و دلیل اینکه عملکرد قوی و قابل دفاع نمی‌بینیم به‌دلیل عدم حضور نخبگان فرهنگی و اجتماعی از حوزه و دانشگاه است. رسانه‌ها می‌توانند در عرصه مسائل فرهنگی مطالبه‌گر باشند، مسئله فرهنگ به شدت مهجور است.
وی عنوان کرد: مازندران در مسیر گردشکری کشور قرار دارد و ما میزبان گردشگران کشور و پدیده‌های رفتاری فرهنگی متنوع هستیم که باید فکری صورت بگیرد، برهنگی فرهنگی با تغییر کاربری زمینهای کشاورزی به ویلا و تبعات اجتماعی که وجود دارد، توقع داریم آیت‌الله رئیسی در مازندران هم ورود کند تا به این ظرفیت که به محل و پاتوق فحشا تبدیل شده، برخورد جدی صورت گیرد.
سلیلی با اعلام اینکه معضل طلاق در استان بیداد می‌کند، اضافه کرد: بیکاری، اعتیاد و در کنار آن خیانت و بی تعهدی از دلایل اصلی طلاق در استان هستند، که باید مسؤولان در این حوزه و در بحث پیشگیری و جلوگیری ورود پیدا کنند.
این فعال سیاسی اجتماعی با اشاره به اینکه توجه به مسئله ورزش در مازندران ضروری است، گفت: این استان با دارا بودن بیشترین قهرمانان المپیک در میادین گوناگون که پرچم نظام ما را بالا نگه داشتند، در حوزه زیرساخت‌های ورزشی از ضعیف‌ترین استان‌ها هستیم.
وی خاطر نشان کرد: ما حتی یک ورزشگاه ۱۰ هزارنفری مجلل نداریم، مازندران که مهد کشتی جهان است، سالن برگزاری مسابقات کشتی ندارد که در این حوزه ضعف تاریخی داریم.
گزارش از جاوید عباسی
