به گزارش پیک نکا، یکی از مراکز مهم اجتماعی که از زمان شیوع بیماری کرونا در کشور بنابر تشخیص ستاد ملی مقابله با کرونای کشور با تعطیلی مواجه شده و این تعطیلی تاکنون نیز ادامه داشته، مراکز مذهبی به خصوص مساجد، آستان‌های مبارکه و نماز جمعه بوده که به بنابر مصلحت عمومی از سوی مردم به خصوص فعالان مذهبی نیز با همراهی مواجه بوده است.
بدون تردید پس از 40 سال گذشت عمر انقلابی با بن‌مایه مذهبی و اجتماعی، سخت‌ترین کار تعطیلی چند ماهه مراکز مذهبی اجتماعی بوده اما زمانی که مصالح عمومی به خصوص جان و سلامت مردم در میان باشد نظام اسلامی در تشخیص اهم از مهم همچون همیشه با درایت و مصلحت‌اندیشی عمیق عمل می‌کند.
اما در روزهای اخیر و پس از سخنان رهبر معظم انقلاب در جمع اعضای ستاد ملی مقابله با کرونای کشور و تأکید بر اندیشیدن تدابیر ممکن برای فعالیت مجدد اماکن مذهبی، گمانه‌زنی‌ها مبنی بازگشایی مجدد مساجد جدی‌تر دنبال شد.
تا اینکه روز گذشته وزیر بهداشت و معاونان وی از فراهم بودن بازگشایی محدود مساجد و مصلی‌ها در شبهای قدر آن هم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی تنها به مدت دو ساعت در مناطق زرد و قرمز خبر دادند.
در همین راستا معاون بهداشت وزیر بهداشت بخشنامه ۱۴بندی چگونگی برگزاری مراسم معنوی شبهای قدر در مساجد با توجه به شیوع بیماری کووید۱۹ را در نامه‌ای به رییس سازمان تبلیغات اسلامی، رییس مرکز رسیدگی به امور مساجد، رییس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه کشور و روسای دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کشور، پروتکل چگونگی برگزاری مراسم معنوی شبهای قدر در مساجد را اعلام کرد.
* پروتکل‌های برگزاری مراسم شبهای قدر
در بخشنامه اعلام شده از سوی دکتر علیرضا رییسی که متن آن در پایگاه خبری و اطلاع رسانی وزارت بهداشت نیز درج شده آمده است:
“با توجه به فرا رسیدن شبهای معنوی قدر، اهمیت برگزاری دعا و نیایش در این شب‌ها و فرمایشات مقام معظم رهبری در ستاد ملی مبارزه با کرونا، همچنین بر اساس جلسه مورخ ۹۹.۲.۲۱ مقرر گردید که مراسم مذکور ضمن رعایت کامل و دقیق راهنماهای بهداشتی و فاصله‌گذاری در مساجد و اماکن برگزاری مراسم شب قدر با رعایت موارد زیر نیز می‌تواند صرفا برای این شب‌ها برگزار گردد:
۱.اولویت برگزاری مراسم در فضای باز مساجد با رعایت فاصله حداقل یک متر می باشد.
۲. در صورت عدم وجود فضای باز برگزاری مراسم در داخل شبستان مساجد با ۲۵ درصد ظرفیت به حالت صف نماز و رعایت فاصله حداقل یک متر می‌تواند انجام شود.
۳. رعایت تهویه مناسب در محل‌های بسته مانند شبستان الزامی است.
۴. اطلاع‌رسانی از سوی هیئت امنای مساجد و بسیج محل مبنی بر عدم حضور بیماران خاص و بیماری‌های زمینه‌ای با ریسک بالا و همچنین کودکان و سالمندان در مراسم صورت پذیرد.
۵. از هر گونه پذیرایی و توزیع نذورات جدا خودداری شود.
۶. مدت زمان برگزاری مراسم حداکثر دو ساعت باشد.
۷. جلسات مداحان مشهور می‌تواند در فضاهای باز مانند ورزشگاه‌ها محدود به ۲۵ درصد ظرفیت با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی می‌تواند برگزار شود.
۸. برگزاری مراسم در مساجدی که طبق راهنمای فاصله‌گذاری حداقل امکانات را ندارد خودداری شود.
۹. هیئت امنا، روحانی مساجد و بسیج مسئول نظارت و حسن اجرای برنامه در مساجد می‌باشند.
۱۰. مرکز امور مساجد هماهنگی لازم را با مساجد در جهت اجرای راهنماهای بهداشتی و مفاد این نامه را داشته باشند.
۱۱. حضور کلیه افراد در محل برگزاری مراسم باید با ماسک و دستکش باشد.
۱۲. افراد شرکت کننده لازم است سجاده، مهر، قرآن و مفاتیح و چادر نماز شخصی (مخصوص بانوان) خود را همراه بیاورند.
۱۳. دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی از طریق معاونت‌های محترم بهداشتی دانشگاه نسبت به نظارت دقیق و تشدید بازرسی اقدام نمایند.
۱۴. برگزاری مراسم مذکور در استان‌های شدیدا درگیر از جمله خوزستان مشمول این بخشنامه نمی‌شود و در این استان‌ها از برگزاری مراسم خودداری شود.”
* ورود تأمل‌برانگیز در بازگشایی مساجد
با این خبر خوب به نظر می‌رسد فضا برای بازگشایی و بازگشت آرام اماکن مذهبی به شرایط عادی و فعالیت معمول آن‌ها البته با رعایت نکات بهداشتی مد نظر مسئولان به تدریج فراهم می‌شود آنچه بسیار مهم است مقطعی بودن بازگشایی فعلی تنها برای اجرای برنامه‌های شبهای قدر است.
اما در کنار پروتکل‌ها و شرایط اعلام شده به نظر می‌رسد نکات بسیار مهمی وجود دارد که جزئیات این پروتکل را تشکیل داده و تمام دست‌اندرکاران اجرای برنامه شبهای قدر در تمام شهرها و روستاها باید به صورت ویژه به آن توجه و اهتمام داشته باشند.
البته زمان و نوع ورود وزارت بهداشت به بازگشایی مساجد نیز بسیار تأمل‌برانگیز است، از این جهت که موارد اعلام شده به عنوان پروتکل‌های لازم‌الرعایة برای بازگشایی مساجد و برگزاری برنامه‌های شبهای قدر مدت‌ها است که از سوی کارشناسان و مردم به یک مطالبه عمومی داوطلبانه برای بازگشایی سریعتر مساجد در هفته‌های گذشته مطرح بوده است.
سوال این است که با این وجود و معلوم بودن ملزومات بازگشایی مراکز مذهبی چرا ستاد ملی مقابله با کرونا به خصوص وزارت بهداشت سریعتر از این به خصوص در زمان کاهش ابتلای به بیماری در کشور که مراکز تجاری بازگشایی شده بود به این موضوع ورود نکرد.
از سوی دیگر آنچه مشخص است ورود رهبری انقلاب به موضوع نقش برجسته‌ای در کوتاه آمدن ستاد ملی بلکه وزارت بهداشت داشته و سوال این است که اگر رهبری به این مسئله ورود نمی‌کردند تا چه زمانی قرار بود تعطیلی مراکز مذهبی را شاهد باشیم.
همچنین آیا ستاد ملی یا وزارت بهداشت عمدا با نشنیده گرفتن درخواست‌ها برای بازگشایی اماکن مذهبی و از سر گرفتن مراسمات آن‌ها در ماه رمضان تنها منتظر ورود رهبری معظم بوده‌اند تا درصورت بروز مشکل ناخواسته احتمالی هزینه آن بر دوش رهبر انقلاب بی‌افتد.
زمان اعلام انجام مراسمات مذهبی از سوی وزارت بهداشت نیز مورد سوال بعدی است چراکه تنها حدود 24 ساعت زمان را به مسئولان و مجریان مساجد و برنامه‌های مذهبی اعطا می‌کند تا بتوانند پس از ماه‌ها برنامه درخور این ایام به خصوص شبهای قدر را برگزار کنند و این کار را پر فشار و سخت می‌سازد.
* دو دیدگاه متفاوت از حضور مردم
از سوی دیگر پروتکل‌های اعلام شده کاملا کلی بوده و جزئیات مربوط به آن بسیار پیچیده و دقیق‌تر باید مورد بررسی قرار بگیرند تا با حفظ سلامت مردم به توان یک مراسم معنوی با نشاط همراه با عفو و برکت الهی را تجربه کرد.
از این رو مسئولان شهرها و روستاها در کنار مسئولان مساجد و اماکن مذهبی باید چند نکته مهم را در همین ساعات کوتاه باقی‌مانده تا برگزاری مراسم اولین شب قدر در برنامه‌ریزی خود لحاظ کنند.
اول اینکه باوجود گمانه‌زنی‌های برخی کارشناسان مبنی بر احتمال کم بودن میزان استقبال مردم از مساجد و اماکن مذهبی برای شرکت در مراسم شبهای قدر به دلیل بیماری کرونا نسبت به سال‌های گذشته اما بسیاری از کارشناسان نیز عقیده کاملا متفاوتی را مطرح می‌کنند.
از نظر این کارشناسان به دلیل دوری چند ماهه مردم از اماکن مذهبی و حس دلتنگی مضاعفی که هم نسبت به حال و هوای مساجد و هم برنامه‌های آن در مردم ایجاد شده در کنار موافقت ستاد ملی کرونا و تأکید رهبری مبنی بر برگزاری مراسم، امکان گسیل جمعیت به این مراکز برای شبهای قدر را نیز متصور است.
در حالت اول که کار چندان دشواری برای مسئولان برگزاری مراسمات نمی‌توان متصور بود اما با احتمال کم نیز اگر حالت دوم و حضور گسترده مردم در مراسمات را شاهد باشیم به همراه خود شرایطی را ایجاد می‌کند که به سادگی نمی‌توان از کنار آن عبور کرد و باید تدابیر ویژه‌ای را از همین الآن برای آن در نظر گرفت.
مهمترین نکته در صورت ازدحام جمعیت چگونگی تفکیک ورود و خروج مردم به مراسم است که در زمان وارد و یا خارج شدن نیز فاصله‌گذاری اجتماعی لازم رعایت شده و خدایی نکرده با ایجاد ازدحام، خود سبب شیوع بیماری بصورت ناخواسته نشود.
* برای ازدحام احتمالی چاره بی‌اندیشید
همچنین باوجود قید استفاده 25 درصدی از ظرفیت مساجد برای حضور جمعیت و از سوی دیگر درصورت استقبال عمومی از مراسمات، تکمیل سریع ظرفیت مساجد و پشت در ماندن مردم متقاضی برای حضور در مراسم دور از ذهن نخواهد بود که علاوه بر نارضایتی قابل پیش‌بینی در آن شرایط، حفظ حرمت روزه‌داران و مهمانان درگاه الهی نیز موضوع بسیار مهمی است که باید تدبیر لازم برای آن اندیشیده شود.
به همین سبب به نظر می‌رسد مساجد برای رفع مشکل احتمالی در این زمینه و کمبود ظرفیت برای پذیرش مردم، هرچه سریعتر باید مکان مشخصی را بیرون از فضای مساجد و حتی خیابان‌های اطراف برای سرپوشیده ساختن و تهیه کفپوش اضافه در نظر بگیرند تا همه در کنار هم در فضایی آرام پس از ماه‌ها تعطیلی مساجد و اماکن مذهبی، تجربه با نشاطی از شبهای قدر دوران کرونازده جهان را در ذهن خود ثبت کنیم.
* مراعات حال یکدیگر برای درک حال بهتر
همچنین تدارک ماسک و دستکش اضافه، تعبیه دستگاه‌های تب‌سنجی، فعال کردن تهویه مناسب، برگزاری هرچه مختصر اما با کیفیت‌تر برنامه‌ها، ضدعفونی دستان مردم قبل و بعد از برگزاری مراسم در زمان ورود و خروج از اماکن برگزاری مراسم دیگر نکات مهم برای اجرای هرچه بهتر برنامه شبهای قدر است.
در پایان این نکته نیز حائز اهمیت است که هم از سوی مسئولان نباید نظارت دقیق و تلاش برای حفظ سلامت مردم با خلق تند و برخورد بی‌محابا همراه شود و هم مردم باید تمام تلاش خود را برای همکاری با مسئولان برگزار کننده مراسم که در تلاش برای حفظ سلامت آنان هستند داشته باشند تا بتوان به برگزاری یک مراسم مطلوب همراه با حفظ سلامت یکدیگر دست یافت.
در این راستا نهادهای نظامی، انتظامی، دولتی و مدیریت شهری از سپاه و بسیج، سازمان تبلیغات و نیروی انتظامی گرفته تا اوقاف، شهرداری، شبکه بهداشت و درمان و فرمانداری هرچه سریعتر می‌توانند با اتخاذ رویکردی هماهنگ به برگزاری هرچه بهتر مراسم احیای شبهای قدر ماه مبارک رمضان امسال کمک کنند.
